Tərbiyə, gələcəyə qayğı və texnologiya- isveçlilərin universal ressepti. Bu,  zibil və tullantıları enerjiyə və yeni mallara çevirməyə imkan verir. Tullantıların cəmi 7% zibilxanalara gedir, yerdə qalan 93% aqibətini isə indi deyəcəyik.

 

 «İsveçdə zibil bitib!»

«Skandinavlar qonşulardan zibil idxal etməyə hazırlaşır!»

Bir neçə ay öncə dünya üzrə tabloidlər belə başlıqların qasırğasına tutuldu. İsveçlilər planeti şoka saldılar. Bu səfər “Avroviziya” və ya hokkey üzrə dünya çepionatı qaibiyyəti ilə deyil, öz təbiətlərinə olan möhtəşəm münasibətləri ilə. Sən demə onlar mümkün olmayanı birləşdiriblər:ətraf mühiti təmizlədilər və qazandılar! XXl əsr də məhs belə olmalıdır. Gəlin diqqətlə baxaq. Sirri, yığılmış və ayrılmış  bütün növ zibillərin riyazi olaraq təsdiqlənmiş emalıdır. Ölkənin əsas uğuru-bu əhalinin ümumi təhsili və tərbiyəsidir. Yarım əsrdir ki, skandinavlar təbiətin həssaslığı və insanın dağıdıcı təsiri barədə anlayış formalaşdırıblar.

Nəticə etibarilə bu gün:

• hər evdə müxtəlif növ zibillərin atıldığı 6-7 vedrə var(kağız, metal, plastik, şüşə emal üçün yararsız zibillər)
• demək olar ki, zibilxanalar qalmayıb, qalanlar isə çox kiçik sahəni tutur;
• tullantılar yanacağa çevrildi.

 

 

Müəyyən müddətdən sonra çox illik fəaliyyət  hiss olunan nəticəni verdi: İsveçdə hər bir məktəbli bilir ki, onun boş mineral su şüşəsində emal zamanı daha 7 dəfə şüşə düzəltmək olar. Plastik tullantıları isə elektro stansiyalarda kilovat saata dönüşəcək. Bu gün Stokholmda sərf olunan elektrik enerjisinin 45% yenidən emal olunan enerjidir.

Zibilləri ətrafa yaymaqdansa, onları ayrılıqda toplamaq daha yaxşıdır. Siz nə düşünürsüz?

Bağçalarda uşaqlara oyun olaraq zibilləri düzgün atmağı öyrədirlər. Daha sonra isə bu “oyunu” elmi tərəfdən açıqlayırlar.

Nəticədə-təmiz küçələr, gözəl təbiət və əla ekologiya.

 

 

İsveçdə geniş bir geri çevrilmə stansiyası yaradılıb. Onlar mütəxəssisləşib və hər bir sakin üçün əl çatandır. Zibillər müəyyən yük daşıma qabliyyəti ilə avadanlaşdırılmış maşınlarla çatdırılır.  1961-ci ildə İsveçdə unikal proyekti işə saldılar- zibil daşımaq üçün yeraltı kanal. Gündə bir dəfə tullantılar yeraltı güclü hava axını ilə tunellərə daxil olaraq emal stansiyalarına çatır. Burada onalr filtirlənir, preslənir, emal olunur və ya emalına davam edilir.

Böyük tullantılar(TV, inşaat materialı, mebel) araşdırılıb, diqqətlə hissələrə ayrılır.

Bu detalları istehsalçılar alır və yeni  TV, inşaat materialı və mebel istehsal edirlər.

 

 

Kimyəvi vasitələri də bu cür ayırırlar. Məişətdəki kimyəvi maddələri emal edən stansiya elementləri ayırır və növbəti etaba göndərir. Yanacaqdoldurma məntəqələrində, ixtisaslaşdırılmış eko stansiyaları neft tullantısı və digər kimyəvi maddələrin toplanması üçün fəaliyyət göstərir. Belə məntəqələr piyada məsafəsindədir. Böyük stansiyalar, 10-15 min əhaliyə 1 stansiya nəzərdə tutur. Stansiyaların xidməti əhali üçün pulsuzdur. Bu dövlətin uzunmüddətli inkşaf layihəsidir, hökumət və özəl şirkətlər tərəfindən maliyyələşdirilir.

 «Dekonstruksiya» – İsveçdə binaların sökülməsi proqramını bu cür adlandırırlar. Köhnə bina emal zavoduna daşınmaq üçün seqmentlərə bölünür. Beləliklə köhnə inşaat materiallarından yenisi istehsal olunur və keyfiyyət standartlarına tam uyğun gəlir.

 

 

İsveçlilər zibillərin ayrı toplanmasına təşviq edirlər. Hətta kiçik kəndlərdə belə plastik butulkanı atıb pula çevirən aparatlara rast gələ bilərsiniz. Əslində, istehsalçının bağlama  üçün məhsulun qiymətinə daxil etdiyi pulu geri qaytarırsınız-siz sadəcə malın öz dəyərini ödəmiş olursunuz. Əladır, deyilmi?

İsveçin 15 ekoloji məqsədi

1999 il. Şimal dövlətinin hökuməti ölkəni insanlar üçün təmiz və əlverişli hala gətirməyin 15 maddəlik siyahını qəbul edir.

1. Təmiz hava
2. Yüksək keyfiyyətli qurud suyu
3. Sabit su hövzəsi və kanallar
4. Suvarma sahələrinin təbii vəziyyəti
5. Balanslaşdırılmış Dəniz mühiti
6. Davamlı sahilyanı sahələr və arxipelaqlar
7. Etüofikasiya əksikliyi,  yalnız təbii oksidləşmə
8. Zəngin və çox bitkili meşələr
9. Stabil kənd təsərrüfatı sahələri
10. Böyük dağlıq ərazilər
11. Yaxşı şəhər mühiti
12. Qeyri toksik mühit
13. Radiasiya təhlükəsizliyi
14. Qorunan ozon təbəqəsi
15. İqlimə təsirin azaldılması

Məqsəd siyahının 2020-ci ilə qədər həyata keçməsidir. Bəs siz gələcək üçün iş siyahısı tərtib etmisiniz? Bu cür siyahı tərtib etmiş çox ölkə tanıyırsız?
Zibilin toplanması, çeşidlənməsi və emal edilməsinin  bütün mərhələlərində yeni texnoloji həllərin tətbiqi, İsveçin müntəzəm olaraq tullantı  almasından asılı olmasına gətirib çıxardı.

Qonşular öz yardımlarını təklif etdilər. Norveç ildə 800 ton zibil çatdırmağa hazır olduğunu bildirdi. Zibil emal edən qurğular zərərli maddələrin atmasferə  ifrazında çox aşağı göstəriciyə malikdir cəmi 1%-ə qədər.  

 

 

BMT Baş Assambleyasında  İsveç Baş naziri Stefan Löffenin sözləri indi o qədər də ütopik deyil.

Löffen bəyan etmişdi ki, onun ölkəsi yanacaq almaqdan imtina edən ilk ölkə olacaq. 2020 ilinə qədər şəhər ictimai nəqliyyatının,  kanalizasiya və qida sənayesi tullantılarından alınan biogazla çalışan vasitələrlə əvəzlənməsi planlaşdırırlır. Rusiya Federasiyası:  hər il 60 milyon ton bərk məişət tullantıları. Hər ölkə sakininə 400 kq. Avfall Sverige məlumatlarına görə, 2015-ci ildə hər isveçli 478 kq zibil atır. Hər il ölkədə 4 milyon ton tullantı olur.

 

 

İstehsal səviyyəsi 7-8% təşkil edir. Zibillərin 90% -i açıq zibilxanalarda saxlanılır. Yerli mütəxəssislər  İsveç təcrübəsini öyrənirlər (bu arada, ölkə dünyanın müxtəlif ölkələrindən mütəxəssisləri dəvət edir və tullantıların idarə edilməsində texnologiya və təcrübə mübadiləsi etməyə hazırdır) və tullantıların təkrar emalı istiqamətində işlər təqib edilir.

İsveçdəki son məlumatlara görə, zibil ilə əlaqədar vəziyyət belədir:

· təkrar emal — 50,6%,

· enerji istehsalı — 48,6%,

· poliqonlara göndərir — 0,8%.

 

Hər il 2 milyon tona yaxın zibil yandırılır.  2015-ci ildə İsveç,  Böyük Britaniya, İrlandiya və Norveçdən 1,3 milyon ton tullantı idxal edərək emal edib.

«Sıfır tullantı» — bu bizim devizimizdir.  Biz daha az tullantı yaratmaq istəyirik və alınan bütün tullantılar bir şəkildə yenidən istifadə olunur. “Mükəmməllik üçün heç bir məhdudiyyət yoxdur və bu proseslə ciddi məşğuluq". Bu, tullantıların və təkrar emal  dərnəyinin rəhbəri Wayne Wikvist tərəfindən verilmiş bir bəyanatdır.

İsveçlilər elmi fantastik dünya açdılar. Ekologiya mövzusuna böyük məsuliyyətlə yanaşaraq, cəmiyyətin təhsilini, sənaye texnologiyasını və elmi nailiyyətləri bir qüvvə altında  birləşdirdilər. Bu şəkildə onlar öz ölkələrini zibildən təmizlədilər və indi bu işdə başqalarına kömək edirlər.

Bəzilərinə işlə, bəzilərinə isə məsləhətlə.  Zibilxanaların coxalmasında hər kəs öz məsuliyyətini dərk etməyənə qədər, yalnız skandinavlara baxaraq həsəd aparacağıq.

Tələsmədən və gecikmədən alış-veriş etmək, vaxtınıza qənaət etmək üçün 24-saat onlayn ticarət mərkəzi olan Shop.az platforması sizin kimi vaxtının dəyərini bilən insanlar üçün yaradılıb. Saytımızdan istənilən məhsulu seçib siz sifarişiniz birbaşa satıcı mağazaya göndərə bilərsiniz.

 

Shop.az saytında Gözəllik və saqlamlıq,  Texnika və elektronika, Məişət texnikası,  Geyim və Ayaqqabı və s. kimi kateqoriyaların Bakı mağazalarında satılan mallarını tmağaza qiymətlərinə və vasitəçisiz apa biləcəyiniz onlayn ticarət mərkəzidir.

 

© shop.az, 2018  Bütün hüquqlar qorunur